Francine Shapiro

In Memoriam

Het overlijden van Francine Shapiro, de grondlegster van EMDR, heeft vele collega- practitioners diep geraakt. De bijdrage van Francine aan het veld van de psychotherapie houdt namelijk veel meer in dan het toevoegen van een aantal inzichten op een bestaand behandelaanbod. Dankzij haar maakt de psychotherapie nu een fundamentele paradigma- shift door: een ware ommeslag in het denken rond en het behandelen van menselijk lijden. De symptomen en klachten van onze cliënten zijn niet langer pathologische verschijnselen die moeten “behandeld” worden, maar uitingen van pijnlijke ervaringen in de levensloop die het brein niet of onvoldoende heeft kunnen integreren. Francine leerde ons daarbij te vertrouwen op het zelfhelende vermogen van onze cliënten en énkel tussen te komen wanneer het nodig is. Dat was (en is nog steeds) behoorlijk ongezien.

Francine heeft mensen ook dichterbij gebracht. Eerst en vooral is in veel opzichten de kloof tussen cliënten en hulpverleners minder groot geworden. Beide partijen hebben immers pijnlijke ervaringen meegemaakt in hun levensloop. We zijn allemaal mensen die kunnen lijden onder wat we meedragen in onze persoonlijke rugzak. Cliënt en hulpverlener werken nu ook meer samen als een team. De cliënt is daarbij de expert op het vlak van zijn eigen lijden, niet de hulpverlener.

Daarnaast heeft Francine ook collega’s dichter bij elkaar gebracht. Ga maar na. Op elke EMDR- training kan je collega’s terugvinden uit alle hoeken van de psychotherapie. In de pauzes zie je een cognitieve gedragstherapeut en een systeemtherapeut overleggen met een psychodynamisch georiënteerde psychiater.

Op persoonlijk vlak heeft EMDR mijn kijk op menselijk lijden fundamenteel veranderd. Vroeger probeerde ik mensen te helpen door hen symptomen beter te leren begrijpen. Ik leerde mijn cliënten hoofdzakelijk omgaan met klachten in de ijle hoop dat ze door beter inzicht en herhaalde oefening zouden kunnen uitdoven. Die aanpak werkte soms, maar vaak ook niet of onvoldoende. Er was vooruitgang merkbaar, maar ik had voortdurend de indruk dat de behandeling te oppervlakkig was en niet de echte kern aanpakte. Dankzij EMDR is er een hele nieuwe wereld opengegaan. In eerste instantie bij de begeleiding van cliënten waarbij de link tussen oorzaak (pijnlijke levenservaringen) en gevolg (klachten) relatief duidelijk aan te wijzen was. Maar dat is niet alles. Er is ook hoop ontstaan voor een deel van mijn cliëntenbestand dat veel minder eenvoudig te begeleiden is. Cliënten waarbij het levensnarratief grotendeels ontbreekt en waarbij voornamelijk het lichaam spreekt (of zwijgt). Ik zou zo nog een tijdje kunnen doorgaan. Maar dat wil ik aan jou overlaten!

Want, beste collega … Op deze pagina zouden we graag ook jouw ervaring of bedanking willen ontdekken voor onze overleden collega Francine Shapiro en haar indrukwekkende erfenis. We zijn er namelijk van overtuigd dat jouw bijdrage ook anderen (cliënten, collega’s, therapeuten) kan inspireren, motiveren en hoop geven. Is dat niet de mooiste hommage, zou mijn collega Cécile zeggen, aan Francine? “Celui de la transmission?”

Voor het comité communicatie

Warme groet

Michel Lahaye

(Brooklyn, 18 februari 1948 – overleden 16 juni 2019)